Luka w zgodności z VAT spowodowana oszustwem w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych (MTIC) – Raport końcowy: faza 1

Oszustwa w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych (MTIC) to istotna forma oszustw podatkowych VAT. W tym schemacie oszust handluje towarami i usługami z innymi przedsiębiorstwami, pobierając VAT od klientów, po czym znika, nie odprowadzając go do organów podatkowych. Mimo różnic w oszacowaniach skali tego zjawiska, zarówno wykryte przypadki oszustw, jak i badania potwierdzają, że oszustwa MTIC stanowią znaczną część ogólnego braku zgodności z VAT.

Niniejsze badanie przybliża potencjał oszacowania luki MTIC w UE i jej państwach członkowskich poprzez dostępne metody analityczne i źródła danych. Te oszacowania mogą uzupełniać coroczne publikowane szacunki ogólnej luki w zgodności z VAT przez Komisję Europejską.

Po przeanalizowaniu dostępnych metodologii i przeprowadzeniu prac eksperymentalnych wynika, że metodologia oparta na danych dotyczących handlu wewnątrzwspólnotowego jest najbardziej odpowiednia do takich obliczeń spośród dostępnych publicznie podejść. Metoda ta zakłada, że każda oszukańcza transakcja zostawia ślad w danych handlowych. Jej wdrożenie może korzystać z zaawansowanych technik ekonometrycznych oraz algorytmów uczenia maszynowego. Dlatego też to podejście jest zalecane jako podstawowa metoda obliczeń w kolejnej fazie badania.

Dodatkowo, zaleca się zbadanie i, jeśli to możliwe, wdrożenie innego obiecującego podejścia opartego na danych administracyjnych państw członkowskich. To alternatywne podejście korzysta z szczegółowych danych z systemu VIES (VAT Information Exchange System) oraz deklaracji VAT, co może dostarczyć istotnych wskazówek dotyczących oszustw MTIC.

Ten raport został opracowany przez zespół ekspertów z CASE (Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa) pod kierownictwem Grzegorza Poniatowskiego, w skład którego wchodzili Adam Śmietanka, Agnieszka Skowronek i Aleksandra Sojka. Badania wspomógł Krzysztof Orzechowski.